
2025 Yılında Süper Zenginlerin Karbon Bütçesi Tükeniyor
2025 yılının ilk günlerinde, dünyanın en zengin yüzde biri, insan başına düşen ortalama “karbon bütçesini” daha şimdiden tüketmiş durumda. Bu çarpıcı sonuca ulaşan Oxfam isimli yardım kuruluşu, süper zenginlerin özel jetlere olan bağımlılığını bu durumun başlıca nedeni olarak gösteriyor ve özel jetleri “iklim adaletsizliğinin simgesi” olarak tanımlıyor.
Oxfam’ın Kıdemli İklim Adaleti Politikaları Danışmanı Chiara Liguori, “Gezegenimizin geleceği pamuk ipliğine bağlıyken, süper zenginlerin gösterişli yaşam tarzları ve kirletici yatırımlarıyla insanlığın şansını heba etmeye devam etmesine izin veriliyor” diyerek durumu eleştiriyor. Liguori, sözlerine şöyle devam ediyor: “Hükümetler en zengin kirleticilere yaranmaya son vermeli ve bunun yerine onlara gezegenimize verdikleri zararın adil payını ödetmeliler. Harekete geçmeyen liderler, milyarlarca insanın hayatını tehdit eden bir krizde suçludurlar.”
Dünya genelinde 77 milyon kişi, en zengin yüzde 1’i oluşturuyor. Bunun arasında milyarderler ve milyonerlerin yanı sıra, yıllık geliri 140.000 doların üzerinde olan bireyler de yer alıyor. Oxfam’ın son raporuna göre, süper zenginlerin karbon emisyonları, sıradan insanların emisyonlarından çok daha fazla. Yıllık karbon bütçesi kişi başına 2,1 ton CO2 iken, bu zengin grup, emisyonlarını inanılmaz bir hızla artırıyor. Süper zenginler, her yıl kişi başına 67 ton CO2 salınımı yapıyor, bu da onların küresel yıllık karbon bütçesindeki paylarını sadece 10 günde tüketmeleri anlamına geliyor.
Öte yandan, dünya nüfusunun en yoksul yüzde 50’sindeki ortalama bir kişi yılda yalnızca 0,7 ton CO2 kullanıyor. Bu, onların yıllık paylarını tüketmelerinin yaklaşık üç yıl sürdüğü anlamına geliyor. Oxfam’ın hesaplarına göre, Paris Anlaşması’nın 1,5°C hedefine uyum sağlamak için süper zenginlerin 2030 yılına kadar karbon emisyonlarını yüzde 97 oranında azaltmaları gerekiyor. Ancak 2015-2030 yılları arasında en zengin yüzde 1’lik kesimin kişi başına düşen tüketim emisyonlarını yalnızca yüzde 5 oranında azaltması bekleniyor.
Liguori, “Küresel sıcaklıklar tırmanmaya devam ederken, İngiltere’nin artan iklim finansmanı ihtiyaçlarını karşılamak ve eşitsizlikle mücadele etmek için kendi payına düşen yeni ve adil finansmanı nasıl üreteceğini göstermesi gerekiyor” diyor ve ekliyor: “Özel jetler ve süper yatlar gibi çevreyi kirleten lüks araçlara önemli ölçüde daha fazla vergi koymak, hükümetin işe koyulabileceği en iyi noktadır.”
Özellikle en sık uçan jet sahipleri, 2023 yılında her biri 2.400 ton emisyon üretti ve bu, ortalama bir bireyin emisyonundan 500 kat daha fazla. 2023 yılında pop yıldızı Taylor Swift ve Amazon kurucusu Jeff Bezos gibi ultra zengin jet sahipleri, toplam 4.301.561 uçuşta yaklaşık 26.000 saat uçtu. Ancak araştırmacılar, bu yolculukların önemli bir kısmının otomobil veya diğer ulaşım araçlarıyla yapılabileceğini savunuyor. 2023 yılında yapılan özel jet uçuşlarının neredeyse yarısı 500 km’den daha kısa uçuşlardı. Yaklaşık yüzde beşi ise 50 km’den bile daha az mesafe kat etti.