Yapay Zeka ve Enerji Tüketimi: Artan Bir Sorun
Son yıllarda üretken yapay zeka (YZ) uygulamalarının hızlı bir şekilde yaygınlaşması, bu teknolojilerin enerji tüketimini de gündeme getiren önemli bir mesele haline geldi. Araştırmalar, büyük dil modelleri ve diğer üretken YZ sistemlerinin eğitim süreçlerinde yüksek miktarda enerji harcadığını göstermektedir. Özellikle karmaşık algoritmalar ve büyük veri setleri kullanılarak eğitilen bu sistemler, elektrik tüketimi açısından önemli bir yük oluşturuyor.
Enerji Talebinde Büyük Artış Bekleniyor
ABD’li yatırım bankası Goldman Sachs tarafından yayınlanan bir rapora göre, veri merkezlerinin enerji tüketimi, uzun yıllar durağan kalırken, üretken yapay zeka araçlarındaki hızlı artış ile beraber 2030 yılına kadar bu talebin %160 artması öngörülüyor. Raporda, dünya genelindeki veri merkezlerinin şu anda toplam enerjinin yaklaşık %2’sini tükettiği belirtiliyor, ancak bu oranın 2030 yılına kadar %3-4 seviyesine çıkması bekleniyor. Son 10 yılda ABD’deki enerji talebinde neredeyse hiç büyüme yaşanmazken, 2022-2030 dönemi baz alındığında veri merkezleri ve diğer ihtiyaçlarla birlikte bu talebin yaklaşık %2,4 artması tahmin edilmektedir.
Teknoloji Devlerinden Enerji Yatırımları
Yapay zeka araçları sebebiyle enerji tüketiminde yaşanması öngörülen büyük artışın etkisiyle, Google, Microsoft ve Amazon gibi teknoloji devleri enerji yatırımlarını hızlandırma yoluna gitti. Bu bağlamda, teknoloji devi Google, yapay zeka veri merkezlerinin enerji ihtiyacını karşılamak amacıyla küçük nükleer reaktörler kullanacağını açıkladı. Şirket, bu amaçla Kairos Power isimli bir firma ile anlaşma imzaladı. ChatGPT’nin sahibi olan OpenAI şirketinde ortaklığı bulunan Microsoft da enerji yatırımlarına devam ediyor; şirket, eylül ayında Three Mile Island enerji santralinde operasyonları yeniden başlatmak için bir anlaşma yaptı. Amazon ise mart ayında Pennsylvania eyaletinde nükleer enerji ile desteklenen bir veri merkezi satın alacağını duyurdu.
Yapay Zeka Uygulamaları ve Enerji Tüketimi
Uluslararası Enerji Ajansı’nın verilerine göre, yapay zeka uygulamaları ile yapılan sorgulamalar önemli miktarda enerji tüketmektedir. Bir ChatGPT sorgusunun elektrik tüketimi 2,9 vat-saat olarak hesaplanırken, bir Google aramasının sadece 0,3 vat-saat elektrik tükettiği görülmektedir. Bu durum, yapay zeka sorgularının Google aramalarından yaklaşık 10 kat daha fazla enerji tükettiği anlamına geliyor.
Görüntü üreten yapay zekaların enerji tüketimi de tartışma yaratan bir başka konu. Son dönemde popüler hale gelen görüntü merkezli yapay zekalar, ürettikleri her görüntüde önemli oranda enerji harcamaktadır. Örneğin, teknoloji sitesi The Verge’de yer alan bilgilere göre, ortalama bir akıllı telefonun şarj olması için 0,012 kilovatsaat enerji tükettiği belirtiliyor. Üretken yapay zeka kullanılarak yalnızca bir görüntü elde etmek, bir telefonun şarj olması için harcanan enerji kadar tüketim gerektirmektedir.
