Aşırı sıcaklar nemli havanın tesiriyle yaz aylarında artan enfeksiyon hastalıkları içinde şu an ishaller başı çekiyor.
Türk Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Derneği Lideri (KLİMİK) Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz, bunun her yıl beklenen mevsimsel bir artış olduğunu kaydederek yiyeceklerin uygun şartlarda saklanması ve pak su tüketiminin kıymetine değindi.
“Türkiye’de de olmasını beklediğimiz hastalıklar var”
Prof. Dr. Yavuz şöyle dedi:
“Yaz aylarında ishalli hastalıklar çok artar. Bilhassa besinlerin uygun şartlarda saklanamaması, havaların sıcak olması ya da su sistemlerinin kontaminasyonu nedeniyle salgın biçiminde seyredebilir. Bunları bu yaz da görüyoruz. Besin güvenliği ve uygun su tüketimi çok değerli. Fakat asıl, şu anda sivrisineklerle gelebilecek Türkiye’de de olmasını beklediğimiz hastalıklar var”
Şu an asıl tasa duydukları mevzunun sivrisineklerden bulaşan viral hastalıklardan Batı Nil ateşi ile Dang humması olduğunu söyleyen Prof. Dr. Yavuz, Demirören Haber Ajansı’na kıymetli açıklamalarda bulundu.
“Her iki cins sinek de ülkemizde var”
Prof. Dr. Yavuz, her iki hastalığa da neden olan sivrisinek tiplerinin ülkemizde de olduğunu, Batı Nil ateşi virüsünü taşıyan tıbbın ülkemizde yıllardır görüldüğünü ve en son 2019’da İstanbul’da bir salgına yol açtığını kaydederek, geçen yıl Yunanistan’da 100’den fazla olgu bildirildiğini vurguladı.
Prof. Dr. Yavuz, Dang hummasının ise şu an Avrupa ve İran’da lokal olarak yayılıp pek çok hadiseye yol açtığını vurguladı ve bu bölgelere seyahat sırasında hasta olunması halinde, vektör sivrisinek Aedesler’in ülkemizde de bulunması nedeniyle, toplum içinde yayılma potansiyeli olan tehlikeli bir hastalık olduğunun altını çizdi.
Küresel ısınma nedeniyle muhakkak tıp sivrisineklerin görüldüğü bölgelerin değişim göstermesi ve virüs bulaştırabilen cinslerin ülkemizde de tespit edilmiş olması nedeniyle bu bahiste yakın takibinin yapılmasının ehemmiyetine değinen Prof. Dr. Yavuz şöyle konuştu:
“Batı Nil ateşi var mesela, İstanbul’da 2019’da salgın yapmıştı en son. Merkezi hudut sistemini tutabilen, yani menenjite neden olabilen tehlikeli bir hastalık. Onu çok yakın takip etmemiz gerekiyor. Bir küme sivrisinekten (Culex türü) bulaşabiliyor. Tekrar Aedes çeşidi sivrisinekten, ki bu cins İstanbul’da da tespit edilmiş durumda, Dang ateşi (Dang humması) dediğimiz hastalık, şu an hem İran’da hem Avrupa’da tanımlandı. Bizde de tanımlanmasından çok korktuğumuz bir virüs. Zira o da ateşli olabildiği üzere, bazen ağır hastalık tabloları da yapabiliyor. Bu nedenle sivrisinekten bulaşabilecek hastalıkların bölgemizde görülüyor mu görülmüyor mu kesinlikle denetim altında olması gerekli. Zira erkenden farkına varmamız lazım ki tedbir alabilelim. Sürveyans takipleri çok değerli kazanıyor”
“Tek sıhhat yaklaşımıyla çaba gerekli”
Dünyanın birçok ülkesinde global ısınma ile birlikte sivrisineklerin yaşadıkları bölgelerin değişmesinin, sivrisinekle bulaşan hastalıkların beşerler için tehdit oluşturduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Yavuz, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Tek bir tıp sivrisinekten bahsetmiyoruz. Birçok çeşit var. Her sivrisinek çeşidi de farklı mikroorganizmaları taşıyabiliyor. Hasebiyle bu sivrisineklerin ‘Tek Sağlık’ yaklaşımıyla çok yakından takip edilmesi lazım. Yani bulunduğunuz bölgede hangi çeşit sivrisineklerin olduğunun tespit edilmesi, çoğalmasını engelleyecek birtakım tedbirler alınması, ki bunlar çevresel tedbirler, artı bu sivrisineklerden bulaşan enfeksiyonların insanlarda ve hayvanlardaki durumunun da takip edilmesi gerekli. Mesela Batı Nil ateşi, 2019’da İstanbul’da salgın yapan virüs. Bu mesela atlarda da birebir tabloya yol açıyor”
“Kuşlardan atlara ve insanlara geçmişti”
Tek Sıhhat yaklaşımı denince yalnızca beşerler değil hayvan sıhhati ve çevresel şartların da işin içine girdiğine dikkat çeken Prof. Dr. Yavuz şu cümleleri kurdu:
“Çünkü hayvanlardaki enfeksiyon insanlara bulaşabiliyor. O periyotta örneğin, sivrisinekler kuşlardan bu mikrobu alarak Batı Nil ateşini atlara ve insanlara bulaştırdı. Ölümcül de olabilen bir tabloya neden oldu. Beşere geçebilmesi için bir kaynak olması lazım. O kaynaktan sivrisinek (vektör) vasıtasıyla mikroorganizmayı alması ve bulaştırması lazım. Dang humması örneğin, bir sivrisinek tipi, hasta bir beşerden bunu alıyor ve öbür bir beşere taşıyabiliyor. Bunun yayılması için bir hasta lazım. İşte burada şöyle bir şey var, örneğin İtalya ve Fransa’da görüldüğü vakit buraya seyahat edenler bunu (kendi ülkelerine de) getirebiliyorlar. Beşerler ortasında bulaştıracak vektörünüz varsa, pek kolay bir formda (başka coğrafyalara) taşınabiliyor hastalık. Hasebiyle bu kadar da çok seyahatin olduğu bir devirde, bu vektörler olduğu sürece Türkiye’de de görülmesi an sıkıntısı. Bir tane Dang virüsü alıp gelen bir kişi bile olsa, bunu öbür birine bulaştırabilir. Avrupa’da da var şu anda hadiseler. İran’da da hadiseler tanımlandı. Bizde olma ihtimali de çok yüksek bu nedenle”
“Bakanlıklar ve mahallî idarelerin acil işbirliği gerekli”
Bu hususta bir an evvel sürveyans (hastalığın tespit ve takibi) çalışmalarına başlanması gerektiğinin altını çizen Prof. Dr. Yavuz, şu ikazlarda bulunarak kelamlarını noktaladı:
“Dang humması da ateşle seyreden bir hastalık. Yineleyen enfeksiyonlarda çok ağır tablolara yol açabiliyor, ölümcül olabiliyor. Bu sivrisinekler hala Türkiye’de var. Global ısınmayla birlikte bunu bulaştıran Aedes tipi sivrisinekler şu an İstanbul’da da var. Batı Nil açısından da kuş göç yolları üzerindeyiz. Kuşlardan alıp öteki canlılara bulaştırabilme riski yüksek. Sonuç olarak aslında yerel yönetimlerle Sağlık Bakanlığı ve Tarım Orman Bakanlığı, hatta Etraf Bakanlığı’nın birlikte çalışması gerekiyor. Hayvan sıhhati hususlarını birlikte ele almaları gerekiyor ki muvaffakiyet elde edelim. Sivrisineklerin nerede yaşayacağı ve bunların azaltılmasıyla ilgili ivedilikle ortak çalışma yürütülmesi gerekiyor”
Haber Kaynağı: Demirören Haber Ajansı (DHA)
