
ABD Havacılık ve Uzay Ajansı tarafından Mars’a gönderilen Perseverance keşif aracının bulguları üzerinde çalışan bilim insanları, milyarlarca yıl evvel mikrobik yaşama konut sahipliği yapmış olabileceğine dair işaretler taşıyan bir kaya tespit etti.
Bilim insanları tarafından Büyük Kanyon’daki bir şelaleden esinlenerek ‘Cheyava Şelalesi’ ismi verilen ok ucu halindeki kaya, Mars’ın geçmişte mikroskobik yaşama mesken sahipliği yapıp yapmadığına dair ipuçları olabilecek farklı özellikler içeriyor.
Perseverance gezgini üzerindeki aletlerle yapılan tahliller, 1 metre uzunluğunda 60 santimetre enindeki kayanın eski hayat tarifine uyan izler taşıdığını gösterdi.
Milyarlarca yıl evvel su ve hayat bulunabileceğine dair izler barındırıyor
Kayanın gezgin tarafından keşfedilen alanda milyarlarca yıl evvel akan su bulunduğunu gösterdiği ve muhtemelen hayat formları tarafından oluşturulan kimyasal izler ve yapılar sergilediği tespit edildi.
Perseverance’ın incelediği 22’nci kaya örneği olan Cheyava Şelalesi, 21 Temmuz’da çok uzun vakit evvel Jezero Krateri’ne akan su tarafından oyulmuş 400 metre genişliğindeki eski bir nehir vadisi olan Neretva Vallis’in kuzey kenarını keşfederken bulundu.
Gezgindeki ‘Organikler ve Kimyasallar için Yaşanabilir Ortamların Raman ve Lüminesans ile Taranması’ aygıtı tarafından Cheyava Şelalesi’nin birkaç kez taranması sonucunda organik bileşikler içerdiği görüldü.
Söz konusu karbon bazlı moleküllerin ömrün yapı taşları olarak kabul edildiği lakin bunların biyolojik olmayan süreçlerle de oluşabileceği kaydedildi.
Dünya’da mikropların fosilleşmiş izlerini taşıyan kayalarda da bulunuyor
Pasadena’daki California Teknoloji Enstitüsü çalışanı, Perseverance projesi grubundan Ken Farley, “Cheyava Şelalesi, Perseverance tarafından şu ana kadar incelenen en şaşırtan, en karmaşık ve potansiyel olarak en kıymetli kaya. Organik hususlar, mikrobik hayatın güç kaynağı olarak kullanabileceği kimyasal tepkileri gösteren besbelli renkli noktalar ve ömür için gerekli olan suyun kayanın üzerinden geçtiğine dair birinci ikna edici tespitleri yaptık. Öte yandan kayanın nasıl oluştuğunu ve yakındaki kayaların Cheyava Şelalesi’ni ne ölçüde ısıtıp bu özelliklere katkıda bulunduğunu tam olarak keşfedemedik” tabirlerini kullandı.
Cheyava Şelalesi’nde kaya boyunca uzanan büyük beyaz kalsiyum sülfat damarları ile bunların ortasında Mars’a has paslı kırmızımsı rengi veren minerallerden biri olan hematitin varlığını düşündüren husus şeritleri bulunuyor.
Söz konusu kırmızı bölgelere daha yakından bakıldığında, leopar desenine benzeyen siyah hususlarla çevrili çok sayıda sistemsiz formlu, milimetrik boyutta kirli beyaz lekeler de tespit edildi.
Perseverance’ın ‘X-ışını Litokimyası için Gezegensel Enstrüman’ aygıtı bu siyah halelerin hem demir hem de fosfat içerdiğini belirledi.
Perseverance grubundan Avustralya’daki Queensland Üniversitesi astrobiyolog David Flannery, “Bu noktalar büyük bir sürpriz. Dünyada kayalardaki bu tıp özellikler çoklukla yeraltında yaşayan mikropların fosilleşmiş kalıntılarıyla ilişkilendirilir” dedi.
Leopar desenleri gezegendeki magmanın tesiriyle de oluşmuş olabilir
Öte yandan kayada tespit edilen milimetre boyutunda olivin kristalleri ile sülfatın gezegendeki magmanın kristalleşmesiyle oluşmuş olabileceği ve yaşanamaz sıcaklıklarda kayaya yapışarak biyolojik olmayan süreçlerle leopar desenlerini oluşturmuş olabileceği de ihtimaller ortasında.
Bilim insanları, gözlemlenen izlere dair öbür görüşleri de pahalandırıyor ve antik yaşama dair kesin bulgu için ek araştırmaların gerekli olduğunu belirtiyor.