ABD ve Çin Arasındaki Yapay Zeka Çipleri Ticareti
Son dönemlerde yapay zeka teknolojilerinin hızla gelişmesi, bu alanda kullanılan çiplerin ticaretini de etkilemiştir. ABD, gelişmiş yapay zeka çipleri ihracatında Çin’e yönelik ciddi kısıtlamalar getirmiştir. Ancak, bu kısıtlamalara rağmen, sadece üç ay içinde yaklaşık 1 milyar dolarlık Nvidia çipinin Çin’e ulaştığı belirlenmiştir. Bu durum, Washington’un Pekin’in yüksek teknoloji alanındaki hamlelerini dizginleme çabalarının sınırlı kaldığını göstermektedir.
Yasaklı Çiplerin Yükselişi
ABD merkezli yapay zeka şirketleri, örneğin OpenAI, Google ve Meta, yasaklı olan Nvidia B200 çiplerini kullanmakta ve bu çipler, Çin’de büyük bir talep görmektedir. Belgelere göre, Çin’in Guangdong, Zhejiang ve Anhui eyaletlerinde bulunan dağıtıcılar, B200 çiplerinin yanı sıra H100 ve H200 gibi diğer yasaklı çipleri de veri merkezi tedarikçilerine ulaştırmaktadır.
Kara Borsa Ekonomisi ve Yasa Dışı Satışlar
Yasaklı çiplerin satışı, giderek kara borsa ekonomisini beslemektedir. Bu satışlar genellikle, sekiz adet B200 çipinin yanı sıra, yazılım ve bağlantı donanımlarını içeren sistem paketleri şeklinde gerçekleştirilmektedir. Bir paket, yaklaşık 150 kilogram ağırlığında olup, 500 bin dolara kadar fiyatlandırılmaktadır. Gate of the Era adındaki Çinli bir şirket, B200 çiplerini büyük miktarlarda temin edip satmakta ve yalnızca mayıstan bu yana yaklaşık 400 milyon dolarlık ürün satışı gerçekleştirmiştir.
Yasal Açıklar ve Denetim Sorunları
Çin içinde bu çiplerin satışı, ithalat vergileri ödendiği sürece yasal kabul edilmektedir. Ancak, bu ürünleri Çin’e ihraç eden taraflar, ABD’nin ihracat kontrollerini ihlal etmiş olmaktadır. Nvidia, bu kaçakçılıkla doğrudan ilişkilendirilmediğini ve bu satışlardan haberdar olmadığını açıklamıştır. Şirket, “Kaçak yollardan kurulan veri merkezleri teknik ve ekonomik açıdan sürdürülebilir değil. Biz yalnızca yetkili ürünlerimize destek sağlıyoruz.” ifadelerini kullanmıştır.
Sosyal Medya Üzerinden Çip Satışı
Çin’in sosyal medya platformları, Douyin ve Xiaohongshu, yasaklı çiplerin satışında önemli bir rol oynamaktadır. Bu platformlarda, Supermicro, Dell ve Asus gibi büyük markaların logolarını taşıyan paketlerin satış ilanları görülmektedir. Bu markalar, ürünlerinin bu şekilde kullanıldığından haberdar olmadıklarını ve tüm ihracat kurallarına uyduklarını ifade etmektedir. Örneğin, bir dağıtıcı, “Piyasa balık pazarı gibi. Hiçbir şey eksik değil.” demektedir.
ABD’nin H20 Çiplerine Yönelik İhracat Yasağı
ABD, daha zayıf bir versiyon olan H20 çiplerine yönelik ihracat yasağını kaldırsa da, yasadışı B200 satışlarında bir düşüş meydana gelmemiştir. Sektörde hâlâ en ileri teknolojiye olan talep sürmektedir. Bazı dağıtıcılar, henüz piyasaya çıkmamış B300 çipleri için ön sipariş toplamaya başlamıştır.
Güneydoğu Asya’daki Yeni Tedarik Ağları
Uzmanlar, Çinli alıcıların kısıtlı Nvidia çiplerini, Tayland ve Malezya gibi Güneydoğu Asya ülkeleri üzerinden temin ettiklerini belirtmektedir. ABD Ticaret Bakanlığı, bu ülkelere yönelik yeni ihracat kısıtlamaları getirmeyi değerlendirirken, sektör kaynakları, yollar kapansa bile Avrupa üzerinden yeni tedarik zincirlerinin oluşturulmakta olduğunu ifade etmektedir.
Sonuç olarak, ABD ve Çin arasındaki yapay zeka çipleri ticareti, hem ekonomik hem de teknolojik anlamda büyük bir mücadele alanı haline gelmiştir. Bu süreç, yasaklı çiplerin kara borsa ekonomisini nasıl etkilediğini ve gelecekteki olası gelişmeleri göstermektedir.
