Nobel Kimya Ödülü Türk Bilim İnsanının Oldu. Çalışmaları, Ödülleri ve İlk Sözler…

Nobel Kimya Ödülü Türk Bilim İnsanının Oldu. Çalışmaları, Ödülleri ve İlk Sözler… Prof. Dr. Aziz Sancar, Nobel Kimya Ödülü’nü kazan ilk Türk oldu. Sancar, ödülü İsveçli Tomas Lindahl ve ABD’li Paul Modrich ile paylaştı. Nobel Kimya Ödülü’nü 3 bilim insanı kazandı. Bu isimlerin arasında Prof. Dr. Aziz Sancar da yer aldı. Nobel Kimya Ödülü’nü kazanan diğer isimler İsveçli Tomas Lindahl ve ABD’li Paul L. Modrich oldu. Sancar, Orhan Pamuk’tan sonra Nobel alan ikinci Türk oldu.

Sancar ödülü hücrelerin hasar gören DNA’larını nasıl onardığını ve genetik bilgisini koruduğunu haritalandıran araştırmaları sayesinde kazandı. Sancar’ın söz konusu araştırmaları yeni kanser tedavilerinin geliştirilmesinde de kullanılıyor.

İsveç Kraliyet Bilim Akademisi, düzenlediği basın toplantısında, Lindahl, Modrich ve Sancar’ın “hücrelerin hasar gören DNA’yı nasıl onardığını ve genetik bilgiyi nasıl koruma altına aldığını” ortaya çıkardıkları için Nobel Kimya Ödülü’ne layık görüldüklerini bildirdi.

Açıklamada, “Üç bilim adamının çalışmaları, hücrelerin nasıl işlediğine yönelik son derece önemli bilgi sağlayarak yeni kanser tedavilerinin geliştirilmesine yol açtı” ifadesi kullanıldı.

dna

İnsan DNA‘sının her gün ultraviyole ışınlar, serbest radikaller ve diğer kanserojen maddeler nedeniyle zarar gördüğüne işaret edilen açıklamada, şunlar kaydedildi:

“Ancak bu tür dış saldırılar olmadan da DNA molekülleri, kalıtımsal olarak değişken bir yapıya sahiptir. Hücrenin genomunda her gün çok sayıda değişiklik meydana gelir. Daha da ötesi insan vücudundaki hücreler her gün milyonlarca kez bölünür ve bu esnada DNA kopyalanır. DNA’nın kopyalanması sırasında bazı bozukluklar ortaya çıkar. Genetik materyalin tam bir kimyasal kaosa düşmemesinin nedeni, hiç durmadan DNA’yı izleyen ve meydana gelen hasarları onaran moleküler sistemler barındırmasıdır. 2015 Nobel Kimya Ödülü, bu onarım sistemlerinin nasıl işlediğini moleküler düzeyde gözler önüne seren çalışmalarıyla alanlarında çığır açan üç bilim adamına verilmiştir.”

“ÇOK ŞAŞIRDIM, BEKLEMİYORDUM”

Sancar, haberi aldıktan sonra Nobelprize.org’a verdiği röportajda ise, “Yarım saat önce bir telefon aldım. Karım açtı telefonu ve beni uyandırdı. Hiç beklemiyorum, çok şaşırdım” dedi.

İşte o röportaj:

“-Haberi nasıl öğrendiniz?

Yarım saat önce bir telefon aldım. Karım açtı telefonu ve beni uyandırdı. Hiç beklemiyorum, çok şaşırdım.

– Haberi duyduğunuzda ilk yaptığınız ne oldu?

Mantıklı olabilmek için elimden geleni yaptım. Uyuyordum, ama o an güzel bir deneyimdi.

-Nobel Ödülü alan ilk Türk bilim insanı olduğunuzu söylerken doğru muyum?

Bilim insanı. Orhan Pamuk ilk olarak birkaç yıl önce Edebiyat ödülünü almıştı.

-Kesinlikle, evet, bilim insanı olarak. Sadece Chapel Hill’de değil Türkiye’de de büyük kutlamalar olacağını tahmin ediyorum.

Olacağına eminim. Yıllardır benim ne zaman Nobel alacağımı soruyorlardı ve ben bu soruyu duymaktan yorulmuştum. Dolayısıyla ülkem için de ayrıca gurur duyuyorum.”

ONURLAR VE ÖDÜLLER:

1969 MD, Summa Cum Laude (625 kişilik sınıfta 1.oldu )
1984 NSF Başkanlık Genç Araştırmacı Ödülü
1995 NIH Merit Ödülü
2004 American Academisi Sanat ve Bilim Ödülü
2005 ABD Ulusal Bilimler Akademisi
2006 Türk Bilimler Akademisi
2007 Türk Koç Vakfı Ödülü
2009 Dallas Texas Üniversitesi Seçkin Mezunlar Ödülü
2014 Seçkin Misafir Profesör – Academia Sinica

ORHAN PAMUK’U UNUTMADI

Nobel Medya Merkezi’nden Adam Smith’in sorularını yanıtlayan Sancar, ödülü kazanan ilk Türk bilim adamı olduğu hatırlatıldığında “Bilim adamı olarak evet. Ama Orhan Pamuk, 2006’da Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazanmıştı” dedi.

Smith’in, Türkiye’de de büyük kutlamalar olacağını belirtmesi üzerine Sancar, “Evet sanırım olacak. ‘Nobel ödülünü ne zaman alacaksın’ diye yıllardır sorup duruyorlardı. Ülkem adına da gurur duyuyorum” ifadesini kullandı.

“BAŞARIMI OLAĞANÜSTÜ TIP EĞİTİMİNE BORÇLUYUM”

Hasar gören DNA’nın onarımıyla ilgili mekanizmaları ortaya çıkaran çalışmasıyla ödüle layık görülen Sancar, “Şimdi neler olacak?” sorusuna “Derslerim ay sonunda başlıyor ve aralık sonuna kadar da devam edecek. Dersleri aksatmamak için elimden geleni yapacağım ama sanırım bazı aksaklıklar olacak” diye konuştu.

Ailesine, ana vatanı Türkiye’ye ve çalışmalarını sürdürdüğü ABD’ye müteşekkir olduğunu kaydeden Sancar, “Bu ödül özellikle Türkiye için çok önemli” dedi.

Daha sonra özel Türk televizyon kanalının canlı yayınına telefonla bağlanan Prof. Dr. Aziz Sancar, “Hem kendim için hem de memleketim için çok sevindim. Çünkü olağanüstü tıp eğitimi veren meleketimdir. Buradaki olağanüstü başarımın sebebi odur. O yüzden minnettarım. Bütün Türk milletine sevgilerimi iletiyorum” dedi.

“35 YILDA ÇÖZDÜK”

Ödülü aldığı çalışmasıyla ilgili “DNA onarımı hem kanser oluşumunda hem de kanser tedavisinde önemli bir unsur. O mekanizma üzerinde yıllardır çalışıyoruz. Ve bu mekanizmayı 35 yılda çözdük. Ancak hastalara ulaşması biraz zaman alabilir” dedi.

Ailesinin orta gelirli bir çiftçi ailesi olduğunu ve başarısının anne babasının okumaya verdiği önemden kaynaklandığını anlattı:

“2 tane de üvey kardeşim var, onlar da kendi alanlarında çok başarılı oldular. Onları da anmadan geçmeyelim.”

“TIP DALINDA BEKLİYORDUM AMA KİMYA OLDU”

Nobele kadar giden yola nasıl çıktığını ise şöyle anlattı: “Sağlık ocağı doktorluğu yaptıktan sonra bilimle uğraşmaya başladım ve en iyisi de ABD’ydi o yüzden buraya geldim.
Çok çalıştım ve mükafatını alacağımı biliyordum ama Nobel aklıma gelmemişti.
Çalışmalarımın Nobel düzeyinde olduğunu biliyordum. ‘Tıp alanında olabilir’ diyordum. Ama o iki gün önce açıklandı. Ama kimya dalında almayı beklemiyordum.”

Nobel Kimya Ödülü Türk Bilim İnsanının Oldu. İşte İlk Sözler...1
MARDİN’DEN KUZEY CAROLINA’YA

Sancar, 1946’da Mardin’in Savur ilçesinde sekiz çocuklu bir ailede dünyaya geldi. 1969’da İstanbul Tıp Fakültesi’nden mezun olan Sancar, doktorasını 1977’de Dallas’taki Teksas Üniversitesi’nde tamamladı.

Çalışmalarını Chapel Hill’deki Kuzey Carolina Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyokimya ve Biyofizik Bölümü’nde sürdüren Sancar, insan genomunda hasar görmüş DNA’yı onaran moleküler mekanizmaların haritasını çıkardı.

Ulusal Bilimler Akademisi üyeliğine 2005’te seçilen Sancar ile kendisi gibi Kuzey Carolina Üniversitesi‘nde Biyokimya ve Biyofizik Bölümü’nde öğretim üyesi olarak görev yapan eşi Gwen Boles Sancar, Türk araştırmacılara burs vermek amacıyla Carolina Türk Evi’ni kurdu.

Sancar, kendisine Nobel Kimya Ödülü getiren çalışması hakkında geçen yıl AA muhabirine bilgi vermişti. Sancar, “Kanser tedavisinde kullanılan ilaçların çoğu DNA’yı tahrip ediyor ve vücutta bulunan DNA onarım mekanizmaları, o kanser hücrelerinin yaşamasını sağlıyor. Biz bu mekanizmayı anlamak, aydınlatmak için bir çalışma başlattık. Bu mekanizmayı anlayınca onu ‘inhibe’ edip, kanser hücrelerinin normal hücrelerden daha önce öldürülmesini sağlamaya çalışacağız. DNA onarımı mekanizmasını aydınlatmak, kanser tedavisi noktasında çok önemli. Gayemiz bu mekanizmayı açıklamak” demişti.

Nobel Kimya Ödülü Türk Bilim İnsanının Oldu. İşte İlk Sözler...

 

 

Kaynak : Milliyet & www.med.unc.edu & Ntvnobelprize

İlk yorum yapan olun

Bir yanıt bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.


*