ABD’nin Çin Üzerindeki Çip Kısıtlamaları ve Etkileri
ABD hükümeti, Başkan Joe Biden önderliğinde, Çin’in çip sektöründe önemli kısıtlamalar getirmeye devam ediyor. Bu kısıtlamalar, yalnızca ticaret ilişkilerini değil, aynı zamanda uluslararası güvenlik dinamiklerini de etkileyen kritik bir mesele haline gelmiştir. ABD Ticaret Bakanlığı tarafından yapılan açıklamalara göre, 24 tip çip üretim donanımı ile yarı iletken geliştirmek için gerekli olan 3 kategori yazılıma ihracat kısıtlamaları getirilecektir.
Yüksek Bant Genişlikli Hafıza (HBM) Bileşeni Yasağı
Yeni düzenlemeler kapsamında, yapay zeka çiplerinde kullanılan Yüksek Bant Genişlikli Hafıza (HBM) bileşeninin Çin’e ihracatı yasaklanacaktır. Bu durum, Çin’in askeri modernleşme çabalarına yönelik bir engel oluşturmayı hedeflemektedir. HBM bileşenleri, yüksek veri transfer hızları sağladığı için, yapay zeka ve diğer ileri teknolojilerde kritik bir rol oynamaktadır. Bu nedenle, kısıtlamaların getirilmesi, Çin’in bu teknolojileri geliştirme kapasitesini önemli ölçüde sınırlayacaktır.
Yabancı Doğrudan Ürün Kuralı (FDPR)
Kısıtlamaların daha etkin hale getirilmesi amacıyla, yabancı doğrudan ürün kuralı (FDPR) süreci devreye girecektir. Bu süreç, Amerikan menşeili parçalar içeren yabancı şirketlerin, Çin’e yapacağı ihracatın denetimini kapsamaktadır. Böylece, ABD menşeli ürünlerin Çin’e ulaşımı daha fazla kontrol altına alınacaktır. Bu durum, uluslararası ticaretin dinamiklerini etkileyerek, birçok şirketin stratejilerini yeniden gözden geçirmesine neden olabilir.
Çin’in Tepkisi ve Uluslararası Etkiler
Çin Dışişleri Bakanlığı, ABD’nin bu kısıtlamalarını sert bir şekilde eleştirmiştir. Sözcü Lin Cien, ABD’nin ihracat kontrollerini kötüye kullanarak Çin’i engellemeye çalıştığını belirtmiştir. Bu açıklama, ABD’nin ulusal güvenlik kavramını aşırı genişlettiği yönünde bir eleştiri içermektedir. Lin, “Bu davranış, piyasa ekonomisinin kurallarını ihlal ediyor ve uluslararası ticaret düzenine zarar veriyor,” şeklinde bir açıklamada bulunmuştur.
ABD-Çin Çip Savaşı ve Stratejiler
Biden yönetiminin, Çin ile rekabet stratejisi çerçevesinde, ABD’nin ulusal güvenliğini tehlikeye atabilecek teknolojilerin transferini engellemeyi amaçladığı aşikardır. 10 Ağustos 2022’de yürürlüğe giren Çip ve Bilim Yasası, bu stratejinin temel taşlarından birini oluşturmuştur. Bu yasa ile, Çinli üreticilerin ileri çip teknolojilerine erişimi kısıtlanmış ve ABD’nin bu alandaki teknolojik üstünlüğünü koruma niyeti net bir şekilde ortaya konmuştur.
İhracat Kontrol Listesi ve Etkileri
ABD Ticaret Bakanlığı, 7 Ekim 2022’de, aralarında Çin’in en büyük hafıza çipi üreticisi Yangzte Memory Technologies ve en büyük yarı iletken donanım üreticisi Naura Technology Group gibi 31 şirketin İhracat Kontrol Listesi’ne alındığını duyurmuştur. Bu şirketler, ABD hükümetinden özel izin almadan ürün veya hizmet alımında bulunamayacaklardır. Bu durum, Çin’in teknoloji alanındaki gelişimini ciddi şekilde engelleyecek bir adım olarak değerlendirilmektedir.
Gelecek Beklentileri ve Stratejik Hamleler
Başkan Biden, 10 Ağustos 2023 tarihinde imzaladığı başkanlık kararnamesi ile yarı iletkenler, mikro-elektronik, kuantum bilgi teknolojileri ve yapay zeka sistemlerinde Amerikan şirketlerinin Çin’de girişim sermayesi ve hisse ortaklığı yatırımlarına kısıtlama getirmiştir. Bu kısıtlamalar, Çin’in teknoloji alanındaki büyümesini durdurmayı hedefleyen stratejik bir hamle olarak öne çıkmaktadır.
Sonuç Olarak
ABD’nin Çin’e yönelik uyguladığı çip kısıtlamaları, hem ticaret ilişkilerini hem de uluslararası güvenlik dinamiklerini derinden etkilemektedir. Bu kısıtlamaların, Çin’in askeri modernleşmesinde ve ileri teknoloji çipleri üretme kabiliyetinde ciddi engeller oluşturması beklenmektedir. Ayrıca, bu durumun uluslararası ticaretin kurallarını ve adil rekabet ilkelerini ihlal etmesi, her iki ülke için de yeni zorluklar doğuracaktır. ABD ve Çin arasındaki bu çip savaşı, gelecekte daha da derinleşebilir, bu nedenle her iki tarafın da stratejilerini gözden geçirmesi gerekecektir.
