Günümüzün süratle gelişen teknolojisi, hayatımızın her alanına nüfuz etmiş durumda. Akıllı konut aletleri de bu teknolojik gelişmelerin en çarpıcı örneklerinden biri.
Ancak, hayatımızı kolaylaştıran bu aygıtların birebir vakitte birer gözetleme aracı olabileceğini hiç düşündünüz mü?
Akıllı konut aletleri, internet ilişkisi sayesinde uzaktan denetim edilebilen, bilgi toplayabilen ve bu dataları işleyerek çeşitli hizmetler sunabilen aygıtlardır.
Bu aygıtlar ortasında akıllı hoparlörler, termostatlar, güvenlik kameraları, buzdolapları, çamaşır makineleri ve hatta akıllı ışıklandırma sistemleri yer alıyor.
Evdeki bilgileri topluyorlar
Bu aygıtlar, kullanıcıların davranışlarını, alışkanlıklarını ve hatta konuşmalarını izleyerek data toplar.
Örneğin, akıllı hoparlörler, sesli komutları dinleyerek ve tahlil ederek kullanıcıların ilgi alanlarını ve tercihlerini belirler.
Benzer halde, akıllı termostatlar, meskendeki sıcaklık ayarlarını kullanıcıların günlük rutinlerine nazaran optimize ederken, güvenlik kameraları daima olarak imaj kaydederek mesken içindeki hareketleri izler.
Araştırmalar, standart konut imkanlarının özel bilgileri yakalayıp Google’ın yanı sıra Amazon, Facebook ve TikTok üzere büyük teknoloji firmalarıyla paylaştığını gösteriyor.
Firmaların ve iş ortaklarının, bilgileri akıllı telefonlarda ve öteki aygıtlarda reklam yayınlayarak insanları hedeflemek için kullandığına inanılıyor.
Örneğin Bose akıllı hoparlörler, kullanıcı datalarını Facebook’un ana şirketi Meta ile paylaşıyor.
Argos’un da ortalarında bulunduğu büyük perakendeciler tarafından satılan Ezviz akıllı kameraları ve kapı zilleri açık orta en etkin takip yazılımına sahip.
Akıllı kamera ve kapı zili markalarının her biri Google’ın izleme hizmetlerini kullanırken, Blink ve Ring de ana şirket Amazon’a bağlanıyor.
Uzmanlar, kelam konusu mesken aletlerindeki casusluk ve izleme fonksiyonlarının varsayılan olarak otomatik olarak etkinleştirildiğini söylüyor.
Tüketiciler bu seçeneği devre dışı bırakabilir lakin bu, ayarların değiştirilmesini gerektirir ve aygıtın yahut uygulamanın birtakım özelliklerinin artık çalışmamasına neden olabilir.
Televizyon ve beyaz eşyalarda da emsal durum var
Çoğu akıllı TV menüsü, kimileri kullanıcı datalarına nazaran şahsileştirilmiş reklamlarla doludur.
LG, Samsung ve Sony, kullanıcıların karşısına ‘tümünü kabul et’ seçeneği çıkartarak tek bir onayla istedikleri dataları topluyor.
LG; müşterinin ismi, doğum tarihi, e-posta adresi, telefon rehberi, tam pozisyon ve telefon numarası dahil tüm çamaşır makinesi markaları ortasında en fazla data toplayan marka pozisyonunda.
Toplanan datalarla neler yapılıyor
Toplanan bu bilgiler, ekseriyetle aygıt üreticileri tarafından işlenir ve tahlil edilir. Bu tahliller, kullanıcı tecrübesini geliştirmek, aygıt performansını optimize etmek ve şahsileştirilmiş hizmetler sunmak gayesiyle yapılır. Fakat, bu bilgilerin üçüncü taraflarla paylaşılması yahut satılması da kelam konusu olabilir.
Örneğin, kullanıcıların sesli komutlarını tahlil eden akıllı hoparlör dataları, reklam şirketlerine satılarak şahsileştirilmiş reklamlar oluşturulabilir.
Aynı biçimde, akıllı buzdolaplarından elde edilen tüketim alışkanlıkları bilgileri, marketler ve yiyecek-içecek üreticileri için kıymetli bilgiler sağlar.
Güvenlik kaygıları artıyor
Kullanıcıların şahsî bilgilerinin müsaadesiz olarak toplanması, depolanması ve üçüncü taraflarla paylaşılması, önemli bir saklılık ihlali olarak bedellendiriliyor.
Ayrıca, bu aygıtların hacklenmesi durumunda, kullanıcıların konutları ve şahsî bilgileri büyük bir tehdit altına girebilir.
Örneğin, akıllı güvenlik kameralarının hacklenmesi durumunda, konut içindeki özel imajlar berbat niyetli şahıslar tarafından ele geçirilebilir.
Benzer biçimde, akıllı hoparlörlerin hacklenmesi, kullanıcıların konuşmalarının dinlenmesine ve kaydedilmesine yol açabilir.
Gizlilik için hangi tedbirler alınmalı
Akıllı mesken aletlerinin gözetleme yeteneklerinden korunmak için kullanıcıların alabileceği kimi tedbirler var.
Akıllı aygıtların kapalılık ayarlarını düzenleyerek, data toplama ve paylaşma müsaadelerini sonlandırabilirsiniz.
Cihazlarınıza güçlü ve eşsiz şifreler belirleyerek, yetkisiz erişimleri önleyebilirsiniz.
Cihazların yazılım güncellemelerini nizamlı olarak takip ederek, güvenlik açıklarının kapatılmasını sağlayabilirsiniz.
Ev internet ağınızı güçlü bir şifre ile koruyarak, ağınıza yetkisiz erişimleri engelleyebilirsiniz.
Kullanmadığınız vakitlerde aygıtların mikrofon ve kameralarını kapatın yahut fizikî olarak engelleyin.
