Tıbbi cihazlar, özellikle arge ve belgelendirme süreçlerinin maliyeti nedeniyle piyasalardaki diğer ürünlere göre pahalıdır. Ayrıca yurt dışından alınan ürünlerle ilgili lojistik giderleri, gümrük vergileri ve döviz kur farkları gibi masraflar maliyetlere eklenmektedir ve bu durum fiyatları daha da yukarı çekmektedir. Bazı tıbbi cihazlar ülkemizde üretilse de dışa bağımlılığımız hala büyük oranda devam etmektedir. Üretim kapasitemiz ve üretebildiğimiz cihaz çeşidi arttıkça dışa bağımlılığımız azalacak ve cihaz fiyatları zamanla daha uygun hale gelecektir. Ancak şimdilik tıbbi cihaz alanında dışa bağımlılığımız söz konusudur. Bu da fiyatlara yansımaktadır. Bu durum, kişileri ve kuruluşları yenisinden daha az maliyetli olan 2. el tıbbi cihazlara yönlendirmektedir.
İkinci el tıbbi cihaz pazarı dünyada olduğu gibi ülkemizde de hızla büyümektedir. Bu büyüme birkaç açıdan avantajlıdır. Çöpe atılmak veya atıl bir şekilde bekletilmek yerine eski tıbbi cihazların kullanılabilir hale getirilip tekrar ekonomiye kazandırılması sektörün en önemli avantajlarından biridir. Yeni cihaz almak yerine eski cihazları yenileyerek veya arızalı olanları tamir ederek piyasaya kazandırmak mümkündür. Bu durum ülke ekonomisine büyük katkı sağlar. Tüketici tarafından bakıldığında da yenilerine göre çok daha uygun fiyatlı ürünleri tedarik edebilme fırsatı yakalanabilir. Hem hastane hem de ev tipi cihazlar için bu durum geçerlidir.
İkinci el tıbbi cihaz tedarikinin avantajları ve dezavantajları vardır. En önemli avantajı ise maliyetlerdir. Hastanelerde bulunması gereken 100lerce cihaz düşünüldüğünde hepsinin maliyetinin ne kadar yüksek olacağı tahmin edilebilir. Bunların bir kısmının 2. el olarak tedarik edilmesi ekonomik olarak ciddi bir fayda sağlar. Buradan edilen kar hastanenin farklı giderleri için kullanılabilir. Aynı durum revir, ambulans, tıp merkezi, muayenehane, İSG ve OSGB gibi yerler için de geçerlidir.
Sağlık hizmeti veren her yerin mevzuatlara uygun bir şekilde bazı tıbbi cihazları zorunlu olarak bulundurması gerekir. Bunların bir kısmının 2. el olarak tedarik edilmesi de maliyetleri azaltır. Evde bakılan hastalar için de ikinci el tıbbi cihazlar tercih edilebilir. Böylece edilen kar diğer medikal ürünler için harcanabilir. Hastaların bakım sürecinde düzenli olarak kullanılması gereken birçok tıbbi sarf malzeme vardır. Bunlara örnek olarak filtre, kateter ve gazlı bez gibi ürünler gösterilebilir. Bu malzemelerin neredeyse hepsi her gün kullanılır ve bu nedenle aylık sarfiyatı oldukça fazladır. İkinci el tıbbi cihaz tedarik edilerek elde edilen karla bu malzemeler satın alınabilir. Bunun dışında hastanın transferi için ambulans masrafında ve bakımı için hasta bakıcı ücreti olarak da değerlendirilebilir.
İkinci el tıbbi cihazları tedarik ederken ilerleyen zamanda yaşanabilecek arızaların giderilebilmesi için ya servis hizmeti veren bir yerden satın alınması ya da servis hizmeti veren güvenilir bir şirketle servis anlaşması yapılması gerekir. Çok eski cihazların yedek parçalarının bulunamama riskinin olduğu unutulmamalıdır. Yedek parçaları hala piyasada kolayca bulunabilen ve servis hizmeti alınabilen cihazları tedarik etmek gerekir.
2. el tıbbi cihazların bazıları garanti süresi bitmeden piyasada satışa sunulmaktadır. Böyle bir cihaz satın alınırken, ileride garanti hizmetlerinden faydalanabilmek için, fatura ve garanti belgelerinin asıllarının da alışveriş esnasında teslim alınması gerekir. Herhangi bir arıza durumunda yetkili servis bu belgelerin ibraz edilmesini isteyebilir. Belgelerin asılları ibraz edilmediğinde servis tarafından garanti dahilinde hizmet verilmeyebilir. Bu durum her servis firması için geçerli değildir. Bazı firmalar cihaz kayıtlarını kendi bünyelerinde tutar böylece cihazların garanti sürelerini takip edebilir. Bazıları ise garanti dahilinde verecekleri hizmetler için fatura ve garanti belgesi isteyebilir. Bu nedenle garantisi devam eden 2. el tıbbi cihazları belgeleriyle birlikte teslim almak gerekir.
Garanti süresi bitmiş ikinci el tıbbi cihazları satan bazı firmalar garanti hizmetlerini kendileri verebilmektedir. Firmaya ve cihaza göre değişen koşullarda 15 gün, 1 ay, 2 ay, 3 ay, 6 ay veya 1 yıl gibi sürelerle cihaz garantisi verilebilir. Böyle durumlarda garanti kapsamı yeni cihazlardaki gibi olmayabilir. Belirli parçalara farklı sürelerde garanti verilebilir. Ya da yeni cihazlarda olduğu gibi cihazın tamamına da garanti verilebilir. Cihazlar, garantisiz şekilde satışa sunuluyor da olabilir. Bu detaylar cihaz satın alınmadan önce satıcı firma ile görüşülmelidir. Cihazın garantisi var mı yok mu? Varsa kapsamı ve koşulları nelerdir? Bu tip soruların cevabı alışveriş tamamlanmadan önce netleştirilmelidir.
2. el olarak satın alınacak cihazların çalışıp çalışmadığı alışveriş tamamlanmadan önce kontrol edilmelidir. Alışveriş mesafeli şekilde yapılıyorsa satıcıdan ürünle ilgili videolar istenebilir. Ancak videoların eski kayıt olabileceği de unutulmamalıdır. Daha güvenilir olması açısından akıllı telefonlarla canlı bağlantı yapılarak cihazın durumu kontrol edilebilir. Bu şekilde verilen hizmetler satıcı firmaya olan güveni arttırır.
Bazı tıbbi cihazların düzenli olarak servis bakımının yapılması gerekir. Yapılmadığında cihazların ömrü azalmakta ve ilerleyen zamanda arızalanma riski artmaktadır. Geçmişte düzenli olarak bakım görmeyen cihazlar da 2. el olarak piyasaya sunulabilmektedir. Böyle bir cihaz satın alınırsa kısa süre içinde arızalanabilir ve masrafa sebebiyet verebilir. Hatta tamamen kullanım dışı bile kalabilir. Bu riski azaltmak için servis bakımları düzenli ve zamanında yapılmış ikinci el cihazlar tercih edilmelidir.
Satın alınacak cihazın yedek parçalarının piyasadan kolayca bulunabilir olması da çok önemli bir konudur. Cihazların üretim yılı yedek parçalarının bulunabilirliği açısından önemli bir faktördür. Herhangi bir parça arızalanırsa ve tamiri mümkün değilse parçanın yenisiyle değiştirilmesi gerekir. Bu süreçte cihaz kullanım dışı kalabilir. Piyasada çokça bulunabilen yedek parçalar hem daha uygun fiyatlıdır hem de arızalı cihazın hızla tamir edilebilmesini sağlar. Servis için ihtiyaç olan parçalar gerektiğinde yurt dışından da getirilebilir.
Cihazların markası, modeli, üretim yeri, satış sonrası destek hizmetleri ve yaygın servis ağı tedarik aşamasında dikkat edilmesi gereken önemli konulardandır. 2. el tıbbi cihaz satan firmalar veya kişiler servis hizmetlerini veremiyor olabilir. Servis hizmeti yaygın bir şekilde verilebilen cihazlar tercih edilirse kurulum, tamir, eğitim gibi ihtiyaçlar kolayca karşılanabilir. Aksi halde servis süreçleri pahalı ve uzun olabilir. Ayrıca bazı marka ürünlerin dayanıklılığı diğerlerine göre daha fazladır. Bu markaların ikinci ellerinin tercih edilmesi arıza riskini azaltır.
Cihaz satın alındığında yetkili serviste kontrol ettirilmelidir. Ayrıca cihazın kalibrasyon testlerinin de yaptırılması doğru bir şekilde çalıştığını tespit etmeye yarar. Bu tip kontroller, ilerleyen zamanda arızalanma riskinin hangi seviyede olduğu konusunda da ipucu verir.
İkinci el tıbbi cihaz alırken cihazın dışının veya içinin değiştirilip değiştirilmediğine dikkat etmek gerekir. Cihazın servis menüsünden bu kontrol yapılabilir. Hafıza kayıtlarında bulunan seri numarasıyla kasasında yer alan seri numaraları karşılaştırılarak kontrol edilebilir. Ayrıca cihazın ne kadar süre kullanıldığı da hafıza kayıtlarından tespit edilebilir. Ne kadar az kullanıldıysa ilerleyen dönemde arıza yapma riski de o kadar azalır. En azından bir sonraki bakım süreci önceden planlanabilir.